Misschien lig je er niet meteen of vaak wakker van. Ik ook niet.
En toch bekruipt me geregeld een ongemakkelijk gevoel.
Want wie gaat dit allemaal betalen?
Waar heb ik het over?
De schulden van de PIIGS landen.
Samen hebben de PIIGS landen een schuld van € 560.410.000.000 (schuld van 2019. Het coronajaar zit hier nog niet bij…).
Hoe spreek je dit uit?
Kortweg: 560 miljard euro. Dit is net zoveel als € 560.410.000.000, maar 560 miljard klinkt toch een stuk minder dan het volledige bedrag uitgeschreven.
Dus, daarom nog een keer het bedrag van de schuld van deze PIIGS landen: € 560.410.000.000
En om het in het juiste perspectief te krijgen, denk even aan je eigen maandelijkse inkomsten en vergelijk dat met deze schuld.
PIIGS landen?
O ja, wat zijn de PIIGS landen?
We hebben het hier over:
- Portugal
- Italië
- Ierland
- Griekenland
- Spanje
Nogmaals, deze 5 landen hebben tezamen een schuld van € 560.410.000.000
- Portugal: 10.300.000 inwoners
- Italië: 62.400.000 inwoners
- Ierland: 5.200.000 inwoners
- Griekenland: 10.600.000 inwoners
- Spanje: 50.000.000 inwoners
Totaal: 138.500.000 inwoners
Schuld per inwoner: € 4.000.
Dat valt dan nog wel mee, vind je niet?
Misschien is dat zelfs te overzien.
Je zou kunnen vragen of iedereen even 4k overboekt en weg schuld.
Maar je zou maar een gezin zijn met vijf kinderen:
papa, mama, Alejandro van 16, Francesca van 13, Dimitris van 8, Inês van 5 en William van 2.
Dan wordt de rekening toch € 28.000.
Misschien nog te doen, maar wordt al minder leuk.
En al helemaal niet leuk wanneer je weet dat deze overheden een niet bijzonder goede trackrecord hebben om hun uitgaven lekker onder controle te houden.
De andere Europese landen zijn overigens niet veel beter.
Duitsland en Frankrijk
De staatsschuld van Duitsland bedraagt zo’n € 2.000 miljard (2019).
Frankrijk? € 2.375 miljard (2019).
Waarom hebben we het (nog) niet over Duitsland en Frankrijk (of Nederland zo’n € 400 miljard)?
Simpelweg omdat het Bruto Binnenlands Product (bbp*) hoger is dan de staatsschuld. Dat lijkt vooralsnog een goede indicator om vast te stellen of een land in de problemen kan komen.
Bij de PIIGS landen is dat niet zo. Daar ligt het bbp lager en veel lager dan de schuld.
Met andere woorden: wie gaat dat betalen?
Het bbp is de totale toegevoegde waarde van alle in een land geproduceerde eindproducten en diensten.
** Kijk hier voor de Staatsschuldmeter
In Nederland waren we – wat betreft de staatsschuld – best lekker bezig. Maar door al die lockdowns heeft de Nederlandse regering de staatsschuld flink laten oplopen. Tot maart 2020.
Zie de afbeelding van het CBS hieronder.
Ja, dit komt allemaal door Covid-19.
Tuurlijk heeft het impact als je alle horeca en winkels een half jaar dicht gooit.
En Covid-19 de schuld geven is een makkelijk doelwit.
Het werkelijke probleem van de geldcreatie ligt dik 10 jaar terug: de bankencrisis.
Wie gaat dat betalen?
Het probleem van de kredietcrisis is nooit opgelost.
Lees daarvoor dit geweldige boek: “Dit kan niet waar zijn“.
Het antwoord op deze vraag is simpel: toekomstige generaties…
Het huidige beleid wordt bepaald door mensen met een korte termijn visie.
Nu scoren, want dan worden we tijdens de volgende verkiezingen opnieuw gekozen…
De huidige beleidsmakers en bankiers krijgen geen enkele impuls om verder te denken dan de komende vier jaar of de bonus die op de loer ligt aan het einde van het jaar.
De effecten en consequenties zijn een zorg voor later én voor iemand anders.
In sommige culturen worden beslissingen afgewogen op de effecten die het 7 generaties daarna kunnen hebben.
Dat is pas regeren!
Waar draait dit op uit?
Ik vraag me regelmatig af waar al dat geld plotseling vandaan komt.
Misschien heb jij dat ook.
In feite is het heel simpel.
Net als met een bestandje op je computer, je drukt op kopiëren en plakken.
Klaar…! Je hebt nu twee keer hetzelfde bestandje.
Zo gaat het met geld ook.
Met een paar simpele drukken op de knop heb je er geld bij gecreëerd.
Het geld is nagenoeg gratis.
Wat doe je met je aanmaaklimonade die iets te sterk of te zoet is?
Juist, je gooit er wat water bij.
Daarmee verdun je het.
De kracht gaat eraf.
Dit gebeurt nu met geld.
Als er x-aantal euro in omloop is en je brengt nog meer euros in omloop zonder dat er waarde wordt toegevoegd, dan gaat de kracht eraf, het wordt minder waard, de koopkracht daalt, de prijzen stijgen.
De huidige stijging van de huizenprijzen heeft niet zoveel met schaarste op de woningmarkt te maken of beleggertjes die nu massaal huizen opkopen.
De huizenprijzen stijgen door het gratis geld. Het is domweg inflatie.
Er is een soort massahysterie ontstaan waardoor iedereen tegen elkaar opbiedt.
Er heerst een enorm FOMO: Fear Of Missing Out.
In 2018 wilde ik appartementen kopen in een stad.
Ik kon – gewoon via Funda – kiezen uit 6 appartementen.
Allemaal rond de € 100k.
Niemand wilde ze hebben!!
Waar was iedereen?
Nu verdringen we elkaar rondom een veel te dure woning!
En is er structureel iets veranderd?
Nee!
Er zijn net zoveel mensen en vooruit, iets meer beleggers dan twee jaar geleden.
Maar niet zoveel dat het deze impact op de markt heeft.
Gratis geld draait maar op 1 ding uit: inflatie.
Hier een link naar een eenvoudige uitleg over inflatie.
En hier een link naar de inflatie van hamburgers (in US$ welliswaar)
Moet je je zorgen maken?
Ik ben van mening dat je je vooral zorgen moet maken over dingen die binnen je controle liggen.
Dus, zaken die je zelf kunt beïnvloeden.
De rest niet.
Dat heeft geen zin.
Je daar druk om maken, levert alleen maar stress en gedoe op waar je niets mee kunt.
Veel banken waaronder ook Nederlandse banken hebben geld uitgeleend aan overheden en natuurlijk ook de overheden van onze PIIGS landen.
Voorbeeldje:
de ING is die brutale bank die onze nationale oranjekleur wist te kapen voor hun huisstijl.
Dat heerlijke oranje gevoel wekt toch een boel vertrouwen, vind je niet?
Slim van ze.
Maar, de ING zit wel voor een dikke 11 miljard in deze PIIGS landen.
Ach… dat loopt wel los en als er wat gebeurt dan wordt er wel een oplossing bedacht.
Klopt.
Ze zijn immers ‘too big to fail’ (TBTF).
Ze worden op de een of andere manier overeind gehouden.
Anders stort het totale systeem in elkaar…
ABNAMRO is daar een mooi Nederlands voorbeeld van.
ABNAMRO werd genationaliseerd, door de Nederlandse overheid overgenomen, er worden een stel suffe regeltjes bedacht en verder…?
Business as usual… In de hele bankensector trouwens.
Banken doen nog steeds wat ze deden voor de kredietcrisis.
Het leeuwendeel van de schuld is uitgegeven door Spaanse en Italiaanse banken (zo’n € 165 miljard en € 150 miljard respectievelijk).
By the way, dit zijn alleen de leningen aan de overheden.
Wanneer je ook de leningen aan bedrijven en hypotheken meeneemt dat gaat over heel andere bedragen, natuurlijk.
Zorgen?
Misschien niet onmiddellijk, maar kijk wat je zelf kunt doen.
Koop je spullen of bezittingen?
Hier kun je zelf de regie op kunt voeren en dit zorgt ervoor dat je vermogen opbouwt.
Begin daar mee.
Samenvatting
Het is goed om je af te vragen waar het met al deze schuldcreatie naar toe gaat.
Maar veel meer dan je zorgen maken, kun je niet.
Daarom is het beter je te richten op zaken waar je wel controle over hebt.
En dat zijn je eigen inkomsten en uitgaven.
Tevens kun jij zelf beslissen wat je met je geld doet.
Natuurlijk moet je boodschappen doen en wil je af en toe leuke dingen doen met leuke mensen.
Dat is werkelijk leven.
Zorg daarnaast ook een beetje voor je toekomstige zelf.
Want als straks het economische klimaat omkeert dan is het prettig als jij ergens op kan terugvallen.
Zonder afhankelijk te zijn van een externe partij die straks allemaal voorwaarden stelt waar je mogelijk niet aan voldoet.
Dat is financieel leiderschap.
Veel succes 🍀
Richard 💪🎯
